Przed końcem tego roku Komisja przedstawi nowy pakiet „gospodarka o obiegu zamkniętym”. Właśnie ruszyły konsultacje publiczne. Celem jest m.in. marnotrawstwo i zużycia zasobów. O nowej unijnej inicjatywie specjalnie dla Biznes.pl piszą komisarze Komisji Europejskiej, m.in. Elżbieta Bieńkowska.
Europie brakuje zasobów – import materiałów i surowców naturalnych do UE sześciokrotnie przewyższa eksport. Zasoby odnawialne zużywamy 50 proc. szybciej, niż da się je zastąpić. Jest to nadmierne obciążenie dla naszego środowiska naturalnego i zagrożenie dla przemysłu europejskiego. Klasa średnia na świecie ma liczyć sobie 4 miliardy ludzi w 2035 r. Nie trzeba wielkiej wyobraźni, żeby zdać sobie sprawę, co to oznacza w kontekście wykorzystania zasobów naturalnych, cen surowców, produkcji odpadów i emisji gazów cieplarnianych.
Już dziś 500 kg odpadów na sekundę – czyli średnia ilość odpadów wytwarzana rocznie przez jednego obywatela europejskiego – trafia do morza. W większości są to tworzywa sztuczne. To nie tylko wyzwanie dla środowiska. I nie tylko znaczne koszty dla sektorów takich jak turystyka czy rybołówstwo. To również gospodarcze marnotrawstwo – wyrzucane śmieci można by bowiem ponownie użyć, poddać recyklingowi lub wykorzystać jako cenne źródło energii, zmniejszając tym samym emisje dwutlenku węgla. Śmieci są cenne.
Nadszedł czas na zmianę kierunku. Obecnie przedsiębiorstwa europejskie są najlepsze na świecie w dziedzinie zielonej gospodarki. Należy do nich jedna trzecia światowego rynku zielonych technologii, który obecnie wart jest bilion euro, i którego wartość ma się podwoić do 2020 r.
Czas więc rozpocząć ogólnoeuropejską debatę o jak najlepszym przejściu na gospodarkę o bardziej zamkniętym obiegu. Musimy stopniowo żegnać się z modelem „biorę – przetwarzam – wyrzucam”, który dotychczas dominował w mentalności gospodarczej. Musimy lepiej zaznajomić się z nowym modelem, którego celem jest zachowanie wartości wszystkich zasobów, a nie tylko ich ciągła konsumpcja.
Dlatego też przed końcem tego roku Komisja przedstawi nowy, ambitny pakiet „gospodarka o obiegu zamkniętym”. Tematem nowej inicjatywy będzie nie tylko polityka w zakresie odpadów, ale pełny cykl gospodarki o obiegu zamkniętym. Ważne będzie zapewnienie odpowiedniej równowagi między prawodawstwem, instrumentami rynkowymi i innymi środkami sektorowymi. Realizując ambitne ogólnounijne cele w zakresie recyklingu i gospodarowania odpadami, będziemy przeznaczać na niego fundusze inwestycyjne, wspierać badania i innowacje oraz tworzyć zachęty gospodarcze. Gospodarka o obiegu zamkniętym i projekty dotyczące efektywności energetycznej będą mogły korzystać ze wsparcia nowego Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych (EFIS) po tym, jak zostanie on zatwierdzony.
Konsultacje społeczne właśnie się rozpoczęły. W dniu 25 czerwca odbędzie się konferencja dla zainteresowanych podmiotów. Oczekujemy zaangażowania ze strony ekspertów, biznesu, społeczeństwa obywatelskiego i konsumentów, tak byśmy mogli przedłożyć możliwie najlepszą propozycję. Jest to okazja do zbudowania na nowo modelu naszej gospodarki i stworzenia konkurencyjnych korzyści dla Europy i jej przemysłu.
Aby to się udało, potrzebne są starania i zmiany: od poziomu lokalnego do europejskiego; wśród polityków, producentów, dystrybutorów, sprzedawców i konsumentów. Sektor publiczny – nasze miasta czy też instytucje europejskie – też mogą pomóc gospodarce o obiegu zamkniętym, korzystając z zielonych zamówień publicznych. Nowy zestaw zachęt dla nowych modeli biznesowych może pomóc w przejściu od sprzedaży produktów do sprzedaży wydajności.
Sprawą pierwszorzędnej wagi jest tworzenie nowych bezpiecznych miejsc pracy. Gospodarka o obiegu zamkniętym, w której dbamy o produkty przez ich naprawę, utrzymanie, modernizację i regenerację, wymaga znacznie więcej pracy niż górnictwo czy produkcja w zautomatyzowanych fabrykach. W ten sposób w całej UE może bezpośrednio powstać wiele nowych miejsc pracy. Natomiast dostęp do tanich, niskoemisyjnych i wysokiej jakości zasobów z recyklingu może pośrednio zmniejszyć naszą zależność od importu surowców i przyczyniać się do tworzenia miejsc pracy, wzrostu gospodarczego i ponownego uprzemysłowienia Europy.
Urzeczywistnienie przejścia na gospodarkę o obiegu zamkniętym pomoże nam wychować nowe pokolenie europejskich innowatorów: od hal fabrycznych do biur zarządów. Eksport ekologicznych produktów, technologii i usług na cały świat i tworzenie trwałych miejsc pracy w Europie może stać się naszą normą.
Gospodarka o obiegu zamkniętym polega na przekształceniu całej gospodarki zgodnie z celami zrównoważonego rozwoju, które mamy nadzieję uzgodnić przed końcem bieżącego roku. Uwzględnia ona zmianę klimatu i przyczynia się do obniżenia zużycia energii zgodnie ze strategią unii energetycznej.
Według danych Ellen MacArthur Foundation obecnie cykl życia produktów wynosi zaledwie 4 lata, po czym tylko 40 proc. wszystkich materiałów jest ponownie wykorzystywanych lub poddawanych recyklingowi, co przekłada się na jedynie 3 proc. ich początkowej wartości. Potrzebne nam są nowe normy materiałowe, rynki surowców wtórnych i zmodernizowany system recyklingu. Produkty powinny być zaprojektowane tak, aby były trwałe, nadające się do wspólnego korzystania, ponownego wykorzystania, naprawy lub recyklingu.
W systemie stałych odpadów komunalnych w UE-28 tylko 40 proc. materiałów poddawanych jest recyklingowi, 25 proc. jest spalanych z odzyskiem energii, a pozostała część trafia na składowiska. Nawet w przypadku materiałów takich jak PET, stal czy papier, które są uważane za sukces recyklingu, utrata wartości od momentu ich pierwszego użycia wynosi aż 75 proc. Wzdłuż łańcucha wartości marnuje się 33 proc. żywności, a w przypadku owoców i warzyw nawet 46 proc. Konieczne są zmiany.
Liczymy na to, że poznamy zdanie obywateli na temat tego, jak przełożyć europejskie atuty – umiejętności i innowacje – na nowe miejsca pracy w Europie, ochronę środowiska, pomoc dla nowych europejskich przedsiębiorstw i rynków globalnych, tak byśmy mogli podążać w kierunku gospodarki o bardziej zamkniętym obiegu. Krótko mówiąc: byśmy żyli lepiej, szanując równocześnie ograniczenia naszej planety.
Autorzy: Frans Timmermans, pierwszy wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej; Jyrki Katainen, wiceprzewodniczący ds. miejsc pracy, wzrostu, inwestycji i konkurencyjności; Karmenu Vella, komisarz ds. środowiska, gospodarki morskiej i rybołówstwa; Elżbieta Bieńkowska, komisarz ds. rynku wewnętrznego, przemysłu, przedsiębiorczości i MŚP.
Aby wziąć udział w konsultacjach, należy wypełnić formularz na stronie: www.ec.europa.eu/eusurvey/runner/circular-economy
Więcej informacji nt. konsultacji dostępna na stronie: www.ec.europa.eu/environment/consultations/closing_the_loop_en.htm
#circulareconomy