Czy można, a jeżeli tak, to na podstawie jakiego przepisu, zaliczyć pracownikowi administracji samorządowej, urodzonemu w roku 1976 pracę w indywidualnym gospodarstwie rolnym rodziców, którego nie przejął?
Podstawowym aktem prawnym ustalającym zasady zaliczania pracownikom (w tym również osobom zatrudnionym w administracji samorządowej) pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do stażu pracy jest ustawa o wliczaniu czasu pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy.
Odnosząc się do szczegółowego zagadnienia jakim jest zaliczenie pracy, podstawową normę prawną zawiera art. 1 w/w ustawy, który stanowi, iż ilekroć przepisy prawa lub postanowienia układu zbiorowego pracy albo porozumienia w sprawie zakładowego systemu wynagradzania przewidują wliczanie do stażu pracy, od którego zależą uprawnienia pracownika wynikające ze stosunku pracy, okresów zatrudnienia w innych zakładach pracy, do stażu tego wlicza się pracownikowi także:
1) okresy prowadzenia indywidualnego gospodarstwa rolnego lub pracy w takim gospodarstwie, prowadzonym przez współmałżonka;
2) przypadające przed dniem 01.01.1983 r. okresy pracy po ukończeniu 16 roku życia w gospodarstwie rolnym prowadzonym przez rodziców lub teściów, poprzedzające objęcie tego gospodarstwa i rozpoczęcie jego prowadzenia osobiście lub wraz ze współmałżonkiem;
3) przypadające po dniu 31.12.1982 r. okresy pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym w charakterze domownika w rozumieniu przepisów o ubezpieczeniu społecznym rolników indywidualnych i członków ich rodzin.
Odnosząc się do szczegółów zagadnienia tj. zaliczenia pracownikowi administracji samorządowej, urodzonemu w roku 1976 pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym rodziców, którego nie przejął, wskazać należy, iż wyznacznikiem w tym zakresie jest art. 1 ust. 1 pkt 3 tej ustawy. Wskazany przepis odwołuje się do przepisów ustawy o ubezpieczeniu społecznym rolników (KRUS) i zawartej tam definicji „domownika”. Art. 6 pkt 2 ustawy o KRUS wskazuje, że za domownika rozumie się osobę bliską rolnikowi, która:
a) ukończyła 16 lat;
b) pozostaje z rolnikiem we wspólnym gospodarstwie domowym lub zamieszkuje na terenie jego gospodarstwa rolnego albo w bliskim jego sąsiedztwie;
c) stale pracuje w tym gospodarstwie i nie jest związana z rolnikiem stosunkiem pracy.
Mając na uwadze powyższe rozważania oraz definicje zawarte w cytowanych przepisach, wskazać należy, iż ustawodawca do zaliczenia pracy w gospodarstwie rolnym do stażu pracy nie wprowadza obowiązku przejęcia takiego gospodarstwa i jego prowadzenia osobiście lub ze współmałżonkiem.
Warto podkreślić, iż cytowany przepis dotyczy pracy „stałej”, którą przeciwstawić trzeba pracy dorywczej lub wykonywanej sezonowo. Obrazowo zilustrować może to przykład, zgodnie z którym osoba w wieku 16 uczęszczająca do szkoły średniej (nawet przy założeniu dojeżdżania w tym celu do innej miejscowości) i po zajęciach pomagająca w gospodarstwie rolnym rodziców, czas pracy w tym gospodarstwie będzie miała zaliczony do stażu pracy. Takie zaliczenie nie miałoby miejsca, gdyby osoba ta przez cały tydzień mieszkała w internacie lub na stancji, a w gospodarstwie rolnym pomagała tylko podczas weekendowych pobytów w domu.
W kontekście zaliczenia obowiązków wykonywanych w gospodarstwie rolnym do stażu pracy, należy mieć na uwadze wyłączenie zawarte w art. 2 ustawy o wliczaniu czasu pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy, zgodnie z którym, okresów pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym nie wlicza się do okresu zatrudnienia, od którego zależy nabycie prawa do urlopu wypoczynkowego lub innego świadczenia przysługującego z upływem roku prac lub okresu krótszego niż jeden rok.
Dla uzyskania zaliczenia do stażu pracy okresów zatrudnienia w indywidualnym gospodarstwie rolnym, konieczne jest przedłożenie przez pracownika zaświadczenia, które na jego wniosek wydaje właściwy urząd gminy (art. 3 ustawy o wliczaniu czasu pracy w indywidulanym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy).
W przypadku, gdy urząd nie dysponuje żadnymi dokumentami potwierdzającymi fakt pracy, zobowiązany jest zawiadomić o tym osobę wnioskującego. Brak dokumentów potwierdzających fakt pracy w gospodarstwie rolnym nie stanowi jednak przeszkody do uzyskania zaświadczenia o pracy w gospodarstwie, jeżeli okoliczność tę potwierdzi co najmniej dwóch świadków zamieszkujących w okresie wykonywania obowiązków na terenie, na którym jest lub było położone gospodarstwo rolne.
Maciej Kowalski – radca prawny
Kancelaria Radców Prawnych Kowalski, Popławski i Wspólnicy s.c. w Legnicy
www.kancelariakpw.pl
Podstawa prawna:
1. Ustawa z dn. 20.11.1990 r. o wliczaniu czasu pracy w indywidualnym gospodarstwie rolnym do pracowniczego stażu pracy – Dz.U. z 1990 r. Nr 54, poz. 310.
2. Ustawa z dn. 20.12.1990 r. o ubezpieczeniu społecznym rolników – Dz.U z 1998 r. Nr 7, poz. 25 z późn. zm.