Nabyte od 1 lipca 2015 r. paliwa do firmowych samochodów osobowych używanych nie tylko do celów związanych z działalnością gospodarczą - uprawniają wreszcie do odliczenia VAT naliczonego w ich cenie. Odliczyć można jednak tylko 50% VAT.
Od 2014 roku odliczanie VAT od samochodów firmowych oparte jest na niżej wskazanych zasadach. Dodajmy, że mowa tu o pojazdach samochodowych w rozumieniu przepisów o ruchu drogowym o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony (bo te o większej masie z założenia pozwalają na odliczenie VAT bez poniżej opisanych ograniczeń).
Samochód tylko do działalności gospodarczej – 100% odliczenia VAT
Jeżeli samochody wykorzystywane są w firmie wyłącznie do celów związanych z działalnością gospodarczą i firma wdrożyła procedury (umowy z pracownikami, regulaminy, monitorowanie ilości zużywanego paliwa, np. w formie kart paliwowych, ewidencja przebiegu), które wykluczają używanie samochodów do celów innych niż działalność gospodarcza – to firma (podatnik VAT) ma prawo do odliczenie 100% VAT od wydatków związanych z nabyciem i eksploatacją tych samochodów. Także od wydatków na paliwa (benzyny, olej napędowy, gaz).
Są też pojazdy, których sama konstrukcja wyklucza (zdaniem ustawodawcy) używanie ich do celów prywatnych. Są to w szczególności tzw. pojazdy specjalne (np. pojazdy pogrzebowe, podnośniki, koparki, bankowozy, podnośniki, czy żurawie samochodowe). Są to także pojazdy z jednym rzędem siedzeń, oddzielonym od części przeznaczonej do przewozu ładunków ścianą lub trwałą przegrodą (wielozadaniowe, vany) czy te z otwartą częścią przeznaczoną do przewozu ładunków. W przypadku takich pojazdów również można bez limitu odliczać VAT zawarty w cenie paliw i innych wydatków eksploatacyjnych.
Niżej opisane ograniczenia w odliczaniu VAT nie dotyczą również samochodów konstrukcyjnie przeznaczonych do przewozu co najmniej 10 osób łącznie z kierowcą, co zostało potwierdzone dokumentami wydanymi na podstawie przepisów o ruchu drogowym.
Samochód używany także do celów prywatnych – 50% odliczenia VAT (od 1 lipca 2015 r. także od paliw)
Do 30 czerwca 2015 r. nie można było odliczyć ani złotówki VAT zawartego w cenie paliwa do samochodu osobowego, który był używany nie tylko do działalności gospodarczej, ale także do celów prywatnych. Chodzi tu np. o samochody służbowe, które są udostępniane pracownikom także po godzinach pracy, czy o samochody, którymi poruszają się właściciele firm zarówno wykonując czynności związane z działalnością, ale także załatwiając prywatne sprawy. Mówi się w tym kontekście o tzw. mieszanym użytku tych samochodów (firmowo-prywatnym).
Ten całkowity zakaz odliczania VAT od nabywanych paliw dotyczył:
a) samochodów osobowych;
b) pojazdów samochodowych innych niż samochody osobowe, w których liczba miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 425 kg,
2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 493 kg,
3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest mniejsza niż 500 kg.
Można było odliczyć 50% VAT od takich samochodów i wydatków na ich eksploatację – ale do 30 czerwca 2015 r. nie dotyczyło to paliw.
Zakaz ten wygasł 1 lipca 2015 r. (razem z art. 12 ustawy z 7 lutego 2014 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw - Dz. U. z 2014 r., poz. 312).
Zatem od 1 lipca 2015 r. podatek VAT z tytułu nabycia paliwa wykorzystywanego do napędu wyżej wskazanych pojazdów samochodowych (w tym samochodów osobowych), wykorzystywanych do celów „mieszanych" - może być odliczany w 50%.
A co w sytuacji, gdy paliwo zostanie faktycznie nabyte przed 1 lipca 2015 r. a faktura zostanie wystawiona już w lipcu?
Jak wyjaśniło Ministerstwo Finansów w informacji opublikowanej na stronie www.finanse.mf.gov.pl w takiej sytuacji odliczenie nie będzie możliwe.
Zdaniem MF: Prawo do odliczenia należy oceniać co do zasady w świetle przepisów obowiązujących na moment powstania obowiązku podatkowego u sprzedawcy paliwa. Jeżeli zatem zakup paliwa dokonany został do 30 czerwca 2015 r. to bez względu na fakt, że faktura została wystawiona np. 4 lipca 2015 r. prawo do odliczenia podatku w omawianym przypadku nie będzie przysługiwało. Obowiązek podatkowy u sprzedawcy z tytułu opisanej czynności powstał bowiem przed 1 lipca 2015 r., zatem prawo do odliczenia należy również oceniać według stanu prawnego obowiązującego przed 1 lipca 2015 r. Moment wystawienia faktury nie ma znaczenia dla ustalenia prawa do odliczenia, otrzymanie faktury ma jedynie znaczenie dla momentu zrealizowania prawa do odliczenia.
Ministerstwo Finansów ostrzegło również podatników, że (tak jak w przypadku innych wydatków związanych z pojazdami samochodowymi) warunkiem odliczenia VAT od nabycia paliwa jest zgodność tego zakupu ze stanem rzeczywistym, tzn. zasadniczo ilość zakupionego paliwa powinna znaleźć swoje odzwierciedlenie w przebiegu pojazdu „firmowego".
Tę kwestię organy podatkowe i skarbowe będą wnikliwie sprawdzać podczas kontroli u podatników VAT.
Paweł Huczko