Od 1 stycznia 2013 r. ma zacząć obowiązywać większość proponowanych zmian do ustawy o VAT. Część z nich ma dotyczyć zasad rozliczania VAT przy nabyciu, używaniu oraz sprzedaży samochodów wykorzystywanych przez podatników VAT w działalności gospodarczej.
Odliczanie VAT od zakupu samochodów
Obecnie zasady rozliczania podatku VAT przy nabyciu, leasingu samochodów używanych do prowadzenia działalności opodatkowanej VAT określono w ustawie o zmianie ustawy o VAT oraz ustawy o transporcie drogowym (Dz. U. z 2010 r. nr 247, poz. 1652 ze zm.). Zgodnie z tymi przepisami, zasadniczo od zakupu (najmu, leasingu itp.) samochodów osobowych oraz niektórych innych pojazdów samochodowych o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony przysługuje ograniczone prawo do odliczenia VAT, w wysokości 60% kwoty podatku, nie więcej niż 6.000 zł. Od zakupu paliwa do tych samochodów prawo do odliczenia VAT w ogóle nie przysługuje.
Z przepisów tej ustawy wynika, iż zasady te miały obowiązywać tylko do 31 grudnia 2012 r. Od 1 stycznia 2013 r. miały wejść w życie regulacje zawarte w nowym art. 86a ustawy o VAT. W przepisie tym wskazano zasady odliczania VAT przy nabywaniu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych. Uwzględnia on stan prawny, obowiązujący w tym zakresie przed przystąpieniem Polski do UE, jak również uregulowania zmniejszające ograniczenia w odliczaniu podatku naliczonego, które zostały wprowadzone od 1 maja 2004 r. Zachowano w nim ograniczenie w zakresie prawa do odliczenia 60% kwoty VAT określonej na fakturze, nie więcej niż 6.000 zł, w odniesieniu do samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych, o dopuszczalnej masie całkowitej nieprzekraczającej 3,5 tony. Ograniczenie to nie miało mieć jednak zastosowania w odniesieniu do pojazdów i sytuacji wskazanych w ust. 2 nowego art. 86a, czyli m.in. pojazdów samochodowych, w których ilość miejsc (siedzeń) łącznie z miejscem dla kierowcy wynosi:
a) 1 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 425 kg,
b) 2 - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 493 kg,
c) 3 lub więcej - jeżeli dopuszczalna ładowność jest równa lub większa niż 500 kg.
Jak wskazano w projekcie ustawy o zmianie niektórych ustaw związanej z realizacją ustawy budżetowej, proponuje się przedłużenie do końca 2013 r. obecnie obowiązujących w tym zakresie przepisów ustawy o zmianie ustawy o VAT oraz ustawy o transporcie drogowym. Ministerstwo tłumaczy przedłużenie obowiązywania tych przepisów sytuacją ekonomiczną kraju. Jednocześnie zostanie utrzymane prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego przy nabyciu pojazdów, o których mowa w art. 3 ust. 2 ustawy o zmianie ustawy o VAT oraz ustawy o transporcie drogowym.
Nadal w 2013 r. mają być utrzymane obecnie obowiązujące ograniczenia w odliczaniu VAT od zakupu paliwa silnikowego, oleju napędowego oraz gazu, wykorzystywanych do napędu samochodów osobowych oraz innych pojazdów samochodowych.
W 2013 r. ma także obowiązywać przepis dotyczący braku konieczności stosowania art. 8 ust. 2 ustawy o VAT przy wykorzystywaniu do celów innych niż związanych z działalnością gospodarczą samochodów (pojazdów) objętych ograniczonym prawem do odliczenia podatku. Oznacza to, że nadal nie będzie trzeba wykazywać VAT należnego od wykorzystywania ww. samochodów (pojazdów) np. do celów prywatnych podatnika lub jego pracowników.
Numer rejestracyjny samochodu na fakturze
Elementy, jakie powinna zawierać faktura, obecnie wskazują przepisy rozporządzenia Ministra Finansów w sprawie m.in. wystawiania faktur (Dz. U. z 2011 r. nr 68, poz. 360). Faktury dokumentujące sprzedaż paliw silnikowych benzynowych, oleju napędowego oraz gazu, wlewanych do baku samochodu i innych pojazdów samochodowych, powinny zawierać numer rejestracyjny tego samochodu (§ 5 ust. 5 rozporządzenia).
Nie będzie obowiązku umieszczania numeru rejestracyjnego samochodu na fakturach dokumentujących nabycie paliw.
Minister Finansów w projekcie zmian do rozporządzenia w sprawie m.in. wystawiania faktur określił katalog danych, jakie powinna zawierać faktura VAT. Z katalogu tego nie wynika, aby na fakturze dokumentującej sprzedaż paliw silnikowych musiał być dodatkowo zamieszczany numer rejestracyjny pojazdu. Warto zaznaczyć, że od 1 lipca 2013 r. przepisy dotyczące faktur VAT mają być przeniesione do art. 106e ustawy o VAT, z którego także nie będzie wynikał obowiązek zamieszczania na fakturze numeru rejestracyjnego.
Utrata prawa do zwolnienia z VAT
Obecnie zdaniem fiskusa, jeżeli podatnik zwolniony podmiotowo z VAT (ze względu na wysokość obrotów) dokona sprzedaży samochodu osobowego, to sprzedaż ta powoduje utratę prawa do tego zwolnienia, bez względu na to, czy sprzedaż ta spowoduje przekroczenie ustawowego limitu do korzystania z tego zwolnienia. Powołuje się przy tym na art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT, zgodnie z którym zwolnienie podmiotowe nie ma zastosowania do podatników dokonujących dostaw towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym z wyjątkiem energii elektrycznej (PKWiU 40.10.10) i wyrobów tytoniowych w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym. Przykładowo tak uznał Dyrektor Izby Skarbowej w Łodzi w interpretacji indywidualnej z dnia 14 czerwca 2012 r., nr IPTPP1/443-226/12-2/IG. Jak wskazał organ podatkowy, jeżeli samochód osobowy jest towarem podlegającym opodatkowaniu podatkiem akcyzowym, to jego sprzedaż powoduje utratę prawa do zwolnienia podmiotowego z VAT.
Moim zdaniem stanowisko prezentowane przez organy podatkowe nie jest prawidłowe. Pomimo że w art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT wskazano, iż podatnik dokonujący dostaw towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym nie może korzystać ze zwolnienia podmiotowego, to właściwe jest przyjęcie, że chodzi tu o transakcje, które w danej sytuacji opodatkowane są podatkiem akcyzowym. Ponieważ sprzedaż samochodu w kolejnej fazie obrotu nie jest już opodatkowana akcyzą, zwolnienie podmiotowe z VAT powinno być zachowane.
Omawiany problem został dostrzeżony przez resort finansów i jak wynika z projektu zmian do ustawy o VAT od 1 stycznia 2013 r. nastąpi zmiana wskazanych przepisów. W związku ze zmianą brzmienia art. 113 ust. 13 pkt 1 lit. b) ustawy o VAT, od stycznia 2013 r. nadal ze zwolnienia podmiotowego z VAT nie będą mogli korzystać podatnicy dokonujący dostawy towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, lecz nie będzie to dotyczyło m.in. sprzedaży samochodów osobowych, innych niż nowe, zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji. Warto więc ze sprzedażą omawianych samochodów poczekać do przyszłego roku.
Przy czym należy podkreślić, że nowy przepis odnosi się jedynie do sprzedaży samochodu zaliczonego do środków trwałych. Nie obejmuje zatem samochodów kupionych w celu odsprzedaży. Jak wyjaśniło Ministerstwo, w uzasadnieniu do projektu nowelizacji, celem tych zmian jest doprecyzowanie, że wyłączenie ze zwolnienia przewidziane dla towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, nie dotyczy dostawy takich samochodów. Pozwoli to uniknąć sytuacji, w których podatnik zwolniony ze względu na obrót, sprzedając używany samochód osobowy, który stanowi u niego środek trwały, traci to zwolnienie.
Podstawa prawna
Ustawa z dnia 11.03.2004 r. o VAT (Dz. U. z 2011 r. nr 177, poz. 1054)
Gazeta Podatkowa nr 85 (917) z dnia 22.10.2012, strona 6 Dział: VAT i akcyzaAutor: Aleksandra Węgielska