Waloryzacja emerytur i rent w 2015 r.

Wysokość emerytur i rent co roku ulega stosownemu zwiększeniu. Dzieje się tak za sprawą waloryzacji przeprowadzanej na dzień 1 marca. Co do zasady, polega ona na pomnożeniu kwoty świadczenia i podstawy jego wymiaru przez określony procentowo wskaźnik waloryzacji. Tym samym, im większa kwota świadczenia, tym na wyższą jego podwyżkę może liczyć świadczeniobiorca. Tak będzie również w 2015 r., z tym zastrzeżeniem, że kwota wzrostu nie będzie mogła być niższa od, co do zasady, 36 zł.

Waloryzacja emerytur i rent 2015

Osoby uprawnione do emerytury lub renty mają zagwarantowany przez ustawodawcę systematyczny, coroczny wzrost wysokości należnych świadczeń. Za sprawą art. 88 ustawy o emeryturach i rentach z FUS, zwanej ustawą emerytalną, z dniem 1 marca każdego roku zarówno kwota świadczenia przyznanego przed tym dniem, jak i podstawa jego wymiaru, w wysokości przysługującej ostatniego dnia lutego tego roku kalendarzowego, mnożona jest przez obowiązujący wówczas wskaźnik waloryzacji.

Wskaźnikiem tym jest średnioroczny wskaźnik cen towarów i usług konsumpcyjnych w poprzednim roku kalendarzowym zwiększony o co najmniej 20% realnego wzrostu przeciętnego wynagrodzenia w poprzednim roku kalendarzowym.

Wzrost wysokości świadczeń jest zatem mniejszy lub większy, w zależności od tego, na jakim poziomie ukształtował się obowiązujący w danym roku wskaźnik waloryzacji.

Jak podaje resort pracy, wskaźnik waloryzacji emerytur 2015 r. wyniesie 101,08% (ostateczną jego wartość poznamy dopiero w lutym 2015 r. - art. 89 ust. 6 ustawy emerytalnej). To zatem niewiele, zwłaszcza dla osób, których świadczenia są bardzo niskie. Dla przykładu najniższa emerytura wzrosłaby zaledwie o niewiele ponad 9 zł, tj. (844,45 zł × 101,08%) - 844,45 zł = 9,12 zł, a renta z tytułu częściowej niezdolności do pracy o zaledwie 7 zł, tj. (648,13 zł × 101,08%) - 648,13 zł = 7 zł brutto.

Gwarantowana podwyżka emerytur

W celu przeciwdziałania spadkowi realnej wartości świadczeń, w 2015 r., a więc w najbliższym terminie waloryzacji emerytur, zostanie nieco zmodyfikowany jej mechanizm. Przy zachowaniu dotychczasowej reguły przeprowadzania waloryzacji, polegającej na procentowym podwyższeniu świadczeń, zostanie jednocześnie ustanowiony próg minimalnego ich wzrostu o kwotę co do zasady wynoszącą 36 zł. Co do zasady, bo przykładowo:

- minimalna podwyżka rent z tytułu częściowej niezdolności do pracy wyniesie 75% tej gwarantowanej minimalnej kwoty, tj. 27 zł (36 zł × 75%),

- dla osób pobierających emeryturę częściową kwota waloryzacji nie będzie mogła być niższa niż 18 zł.

Stosownemu zwiększeniu podlegać będą również gwarantowane kwoty świadczeń emerytalno-rentowych (patrz tabela), a także m.in.:

- podstawy wymiaru emerytur lub rent - waloryzacja będzie polegała na pomnożeniu podstawy wymiaru świadczenia przez wskaźnik stanowiący iloraz zwaloryzowanej kwoty świadczenia i kwoty tego świadczenia ustalonej na dzień poprzedzający termin waloryzacji,

- świadczenia niższe od kwoty najniższego świadczenia, do którego nie ma zastosowania gwarancja wysokości najniższego świadczenia, o której mowa w art. 85 ustawy emerytalnej - kwota waloryzacji zostanie ustalona przez pomnożenie kwoty 36 zł przez iloraz kwoty tego świadczenia i kwoty najniższego świadczenia obowiązującej do dnia 28 lutego 2015 r.,

- emerytury z FUS przysługujące łącznie z okresową emeryturą kapitałową - każde z tych świadczeń zostanie podwyższone o kwotę 36 zł, proporcjonalnie do wysokości tych świadczeń,

- kwoty maksymalnych zmniejszeń świadczeń emerytalno-rentowych, w razie osiągania dodatkowych przychodów przekraczających 70% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia - podwyższenie tych kwot nastąpi przy zastosowaniu wskaźnika waloryzacji określonego w art. 89 ustawy emerytalnej,

- dodatki do emerytur i rent - wzrost tych świadczeń nastąpi poprzez pomnożenie ich kwoty przez wskaźnik waloryzacji określony w art. 89 ustawy emerytalnej.

Stanie się tak za sprawą ustawy z dnia 23 października 2014 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 1682), zwana dalej ustawą nowelizującą, która co do zasady wejdzie w życie z dniem 1 marca 2015 r.

Wzrost innych świadczeń

Zmiany zasad przeprowadzania waloryzacji w 2015 r. mają mieć odpowiednie zastosowanie do emerytur i rent rolników indywidualnych, służb mundurowych oraz świadczeń pozaubezpieczeniowych, tj. m.in.: emerytur pomostowych, nauczycielskich świadczeń kompensacyjnych, rent dla kombatantów oraz inwalidów wojennych i wojskowych.

Ustawa nowelizująca zmieni również zasady ustalania wysokości renty socjalnej. Stanowić ma ona 84% zwaloryzowanej najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy. Zapobiegnie to zróżnicowaniu wysokości renty socjalnej w zależności od daty jej przyznania.

Wyłącznie w 2015 r.

Warto jednak podkreślić, iż ta niewątpliwie korzystna dla większości świadczeniobiorców zmiana zasad przeprowadzania waloryzacji z minimalną kwotą wzrostu ma charakter incydentalny. Oznacza to, że obowiązywać będzie wyłącznie w 2015 r.

Z założeń MPiPS wszystkie świadczenia, objęte gwarantowaną minimalną podwyżką na poziomie 36 zł, wypłacane w kwocie poniżej 3.333,33 zł miesięcznie będą podwyższone w stopniu większym niż gdyby przeprowadzono waloryzację według obecnie funkcjonujących zasad. Szacunkowo więc na zmianach zyska, poprzez otrzymanie większej podwyżki, około 90% emerytów i rencistów z ZUS, 100% osób otrzymujących zasiłki przedemerytalne i renty socjalne, a także wszyscy emeryci i renciści z KRUS.

Przypomnijmy, iż podobnie - jedynie incydentalnie - w 2012 r. w miejsce waloryzacji procentowej została wprowadzona kwotowa waloryzacja emerytur. Wszyscy emeryci i renciści dostali wówczas (w marcu 2012 r.) kwotowe podwyżki świadczeń o - również co do zasady - 71 zł.

Wzrost najniższych emerytur i rent w wyniku waloryzacji przeprowadzonej w 2015 r.

* art. 6 ust. 1 ustawy o rencie socjalnej (Dz. U. z 2013 r. poz. 982 ze zm.)

** art. 20 ust. 2 ustawy o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych (Dz. U. z 2009 r. nr 167, poz. 1322 ze zm.)

Gazeta Podatkowa nr 101 (1142) z dnia 18.12.2014, strona 9

Dział: Emerytury, renty, zasiłki

Autor: Bożena Dziuba