Odprawa emerytalna lub rentowa w wysokości miesięcznego wynagrodzenia przysługuje pracownikowi, który spełnia warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub emerytury, którego stosunek pracy ustał właśnie w związku przejściem na rentę lub emeryturę.
Odprawa emerytalna lub rentowa w wysokości miesięcznej płacy może być wyższa, jeśli takie rozwiązanie znajduje się w wewnątrzzakładowych regulacjach pracodawcy. Warto też pamiętać, że jeśli dany pracownik otrzymał już raz odprawę emerytalną, nie może ponownie nabyć do niej prawa.
Odprawa emerytalna lub rentowa przysługuje od pracodawcy wszystkim pracownikom i do jej nabycia nie ma znaczenia wymiar czasu pracy (np. połowa etatu), rodzaj umowy o prace (na czas określony lub nieokreślony)czy podstawa zatrudnienia (umowa o prace, mianowanie, powołanie).
Państwowa Inspekcja Pracy wyjaśnia, że odprawa emerytalna lub rentowa uzależniona jest od spełnienia następujących dwóch przesłanek. Po pierwsze pracownik spełnia warunki uprawniające do renty z tytułu niezdolności do pracy lub do emerytury. Po drugie, stosunek pracy ustaje z powodu odejścia na rentę lub emeryturę.
PIP zwraca uwagę, że związek wskazany w drugiej przesłance może mieć charakter czasowy (rozwiązanie stosunku pracy zbiega się z nabyciem uprawnień do renty lub emerytury), przyczynowe (przyczyną rozwiązania stosunku pracy jest nabycie prawa do świadczenia) lub funkcjonalny (rozwiązanie stosunku pracy następuje przed nabyciem prawa, jednak przyznanie świadczenia jest konsekwencją sytuacji bezpośrednio poprzedzającej ustanie zatrudnienia.
Przy tej okazji Państwowa Inspekcja Pracy przytacza wyroki Sądu Najwyższego w sprawie odprawy emerytalnej lub rentowej. W marcu 2010 roku stwierdzono m.in., że przyczyna ustania lub rozwiązania stosunku pracy nie pozbawia prawa pracownika do przysługującej mu powszechnej i jednorazowej odprawy emerytalnej lub rentowej.
Ponadto, pracownik który po rozwiązaniu stosunku pracy nie spełniał warunków uprawniających do nabycia emerytury i uzyskania odprawy emerytalnej, ale skorzystał ze świadczenia przedemerytalnego, nie może nabyć prawa do odprawy emerytalnej.
Warto też wiedzieć, że pracownik kontynuujący zatrudnienie po nabyciu prawa do emerytury i pobierający z tego tytułu świadczenie emerytalne oraz wynagrodzenie za pracę, nabędzie prawo do odprawy emerytalnej w dniu, w którym rozwiąże stosunek pracy z powodu przejścia na emeryturę, rozumianego jako zamianę statusu „pracującego emeryta” na status wyłącznie emeryta.