Podniesienie i zrównanie wieku emerytalnego zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn, staje się faktem. Przepisy w tym zakresie zaczną obowiązywać od 1 stycznia 2013 r. Wówczas rozpocznie się proces stopniowego wzrostu wieku wymaganego do uzyskania emerytury, aż do docelowych 67 lat.
Okazuje się, że tempo tego wzrostu jest nie do końca zrozumiałe, ponieważ od samego początku mówiło się, że w każdym roku wiek emerytalny ulegnie zwiększeniu o 3 miesiące. Tymczasem czytając wprost przepisy wychodzi, że każdy objęty zmianą rocznik będzie musiał pracować o 4 miesiące dłużej niż poprzedni. Co ciekawe, zarówno jedno, jak i drugie stwierdzenie jest prawidłowe, w zależności od tego, czy analizuje się datę urodzenia, czy moment przejścia na emeryturę.
Od nowego roku wejdzie w życie ustawa z dnia 11 maja 2012 r. o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 637), zwana dalej ustawą nowelizującą, zakładająca przede wszystkim wzrost powszechnego wieku emerytalnego, który docelowo zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn wynosić ma 67 lat.
Roczniki objęte reformą wieku emerytalnego
Przeprowadzana reforma obejmie mężczyzn urodzonych po 31 grudnia 1947 r. oraz kobiety urodzone po 31 grudnia 1952 r., a zatem także tych ubezpieczonych, którzy mogliby przejść na emeryturę już w styczniu 2013 r. po ukończeniu obowiązujących obecnie odpowiednio 60 i 65 lat.
Proces ten ma następować stopniowo, począwszy od 2013 r. i zakończyć się odpowiednio w 2020 r. w przypadku mężczyzn i w 2040 r. w przypadku kobiet.
Jak zakłada art. 1 pkt 5 ustawy nowelizującej, do art. 24 ustawy o emeryturach i rentach z FUS (Dz. U. z 2009 r. nr 153, poz. 1227 ze zm.), zwanej ustawą emerytalną, dodany zostanie m.in. ust. 1a, zgodnie z którym wiek emerytalny dla kobiet urodzonych w okresie:
1) do dnia 31 grudnia 1952 r. wynosi co najmniej 60 lat;
2) od dnia 1 stycznia 1953 r. do dnia 31 marca 1953 r. wynosi co najmniej 60 lat i 1 miesiąc;
3) od dnia 1 kwietnia 1953 r. do dnia 30 czerwca 1953 r. wynosi co najmniej 60 lat i 2 miesiące;
4) od dnia 1 lipca 1953 r. do dnia 30 września 1953 r. wynosi co najmniej 60 lat i 3 miesiące;
5) od dnia 1 października 1953 r. do dnia 31 grudnia 1953 r. wynosi co najmniej 60 lat i 4 miesiące;
6) od dnia 1 stycznia 1954 r. do dnia 31 marca 1954 r. wynosi co najmniej 60 lat i 5 miesięcy;
7) od dnia 1 kwietnia 1954 r. do dnia 30 czerwca 1954 r. wynosi co najmniej 60 lat i 6 miesięcy;
8) od dnia 1 lipca 1954 r. do dnia 30 września 1954 r. wynosi co najmniej 60 lat i 7 miesięcy;
9) od dnia 1 października 1954 r. do dnia 31 grudnia 1954 r. wynosi co najmniej 60 lat i 8 miesięcy;
10) od dnia 1 stycznia 1955 r. do dnia 31 marca 1955 r. wynosi co najmniej 60 lat i 9 miesięcy;
(…)
81) od dnia 1 października 1972 r. do dnia 31 grudnia 1972 r. wynosi co najmniej 66 lat i 8 miesięcy;
82) od dnia 1 stycznia 1973 r. do dnia 31 marca 1973 r. wynosi co najmniej 66 lat i 9 miesięcy;
83) od dnia 1 kwietnia 1973 r. do dnia 30 czerwca 1973 r. wynosi co najmniej 66 lat i 10 miesięcy;
84) od dnia 1 lipca 1973 r. do dnia 30 września 1973 r. wynosi co najmniej 66 lat i 11 miesięcy;
85) po dniu 30 września 1973 r. wynosi co najmniej 67 lat.
Zatem w każdym roczniku wymagany wiek emerytalny wzrasta o 4 miesiące. Ponieważ docelowo powszechny wiek emerytalny dla kobiet ma wzrosnąć o 7 lat (z obecnych 60 do 67 lat), okres przejściowy obejmie 21 roczników (12 m-cy : 4 miesiące wzrostu w każdym roczniku × 7 lat), a więc ubezpieczone urodzone w latach 1953-1973.
Okres przejścia na emeryturę
Biorąc jednak pod uwagę rok przejścia na emeryturę można powiedzieć, że wiek emerytalny wzrasta jedynie o 3 miesiące w roku. Zwiększenie po każdych trzech miesiącach w danym roczniku wieku emerytalnego o jeden miesiąc, skutkuje bowiem opóźnieniem o jeden miesiąc przejścia na emeryturę. W każdym roku przejścia na świadczenie w okresie przejściowym takich "pustych" miesięcy wypada 3 (styczeń, maj, wrzesień). Przykładowo kobieta urodzona w styczniu 1953 r. przejdzie na emeryturę po ukończeniu 60 lat i 1 miesiąca, a zatem dopiero w lutym 2013 r. Natomiast dodatkowy miesiąc przewidziany dla kobiet urodzonych w okresie od 1 października do 31 grudnia 1953 r. (a więc czwarty miesiąc zwiększenia dla rocznika 1953) zwiększy staż emerytalny dopiero w 2014 r., kiedy to osiągną wymagany dla nich wiek 60 lat i 4 miesięcy.
Stąd też docelowy 67-letni wiek emerytalny dla kobiet zostanie osiągnięty dopiero w 2040 r. przez ubezpieczone urodzone w ostatnich trzech miesiącach 1973 r.
Można to potwierdzić następującym wyliczeniem:
12 m-cy : 3 m-ce wzrostu wieku emerytalnego w każdym roku = 4 lata - tyle potrzeba, aby wiek emerytalny wzrósł o 1 rok;
4 × 7 lat różnicy między obecnym a docelowym wiekiem emerytalnym = 28 lat - tyle czasu potrzeba na osiągnięcie docelowego wieku emerytalnego dla kobiet;
2013 r. (początek zmian) >> 28 lat >> 2040 r.
Różnicę w ilości miesięcy wzrostu wieku emerytalnego w każdym roku (odpowiednio urodzenia i przejścia na świadczenie) pokazujemy na fragmencie tabeli przedstawiającej wymagany wiek oraz moment przejścia na emeryturę w zależności od daty urodzenia ubezpieczonej.
W analogiczny sposób wzrasta wymagany wiek emerytalny dla mężczyzn, określony w ust. 1b dodanym do art. 24 ustawy emerytalnej. Z uwagi jednak na fakt, iż powszechny wiek emerytalny dla tych ubezpieczonych wzrasta jedynie o 2 lata, proces ten będzie trwał odpowiednio krócej, tj. do 2020 r.
Gazeta Podatkowa nr 53 (885) z dn. 2012.07.02, strona 9
Dział: Emerytury, renty, zasiłki
Autor: Bożena Dziuba